Samsun'da, Eski Tunç çağı ve Hitit dönemlerinden kalıntılar bulunmaktadır.

En önemli ören yerleri, Bafra'daki İkiztepe, Asarkale ve Kaya Mezarları , Samsun merkezdeki Amisos Tümülüsleri ve kazıları hala devam eden Vezirköprü Nerik antik kentidir.  

İkiztepe Ören Yeri: Bafra ilçesinin 7 km. kuzeybatısında bulunmaktadır. Yüzey araştırmalarında Eski Tunç Çağı ile Erken Hitit dönemi yerleşimleri olduğu anlaşılmıştır. İkiztepe’yi oluşturan yükseltiler dört gruba ayrılmıştır. İkiztepe’nin ilk katı M.Ö. 2. bin başlarında yoğun yerleşmeye sahne olmuştur. İkinci katta, Tunç Çağı yapı kalıntıları ve erken Hitit dönemine tarihlenen çok sayıda gömüt bulunmuştur. 

Bafra Asarkale ve Kaya Mezarları: Bafra İlçesi'nin 30 km. güneybatısında, Kızılırmak Vadisi içerisinde ve Altınkaya Barajı yakınındadır. Asarkale, Hellenistik Çağa ait olup savunma (korunma) amacıyla yapılmıştır. Anakayaya oyularak yapılmış (3) adet mezarın da aynı döneme ait olduğu sanılmaktadır.

Amisos Tümülüsleri : Amisos'un kuruluşuşu ve gelişmesi tarihi kaynaklara ve arkeolojik verilere göre başlıca dört aşamada gerçekleşmiş; 1.Dönem (M.Ö.6.yy başı): Sinop'ta bir koloni oluşturan Miletosluların küçük bir yerleşim olan Amisos'a egemen olup Karadeniz ile Anadolu'nun içlerini bağlayan ticaret yolunun başlangıcı olarak kullanılması. 2.Dönem (M.Ö.6.yy ilk yarısı): Kapadokyalıların Amisos'a yerleşmesi. 3.Dönem (M.Ö.6.yy ortası): Kapadokyalı liderin Phokaialılara (Foça) yerleşme izni vermesi ve kentin adının Peiraieos olarak değiştirilmesi. 4.Dönem (M.Ö. 437): Sinop'tan gelen Atinalıların Amisos'a yerleşmesi ve kentin adının Peiraieos olarak değiştirilmesi.